ວິທີຄິດໄລ່ເວລາໃນປະຫວັດສາດ

 

ວິທີຄິດໄລ່ເວລາໃນປະຫວັດສາດ

່  ປະຫວັດສາດຂອງມວນມະນຸດມີຫຼາຍປະກົດການເກີດຂຶ້ນໃນໄລຍະເວລາທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ເພື່ອຢາກ ຮັບຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈຕ້ອງສັບຊ້ອນບັນດາປະກົດການເຫຼົ່ານັ້ນຄືນຕາມລໍາດັບເວລາ, ສະນັ້ນການກໍານົດເວລາ ເປັນສິ່ງທີ່ຈໍາເປັນເພາະມັນເປັນຫຼັກການພື້ນຖານ ທີ່ສໍາຄັນໃນການຊອກຮູ້ ແລະ ຮຽນຮູ້ປະຫວັດສາດ.

   ແຕ່ດົນນານມາແລ້ວ ມະນຸດໄດ້ຄິດເຖິງວິທີການບັນທຶກວຽກງານທີ່ຕົນໄດ້ເຮັດໄດ້ສ້າງ ແລະ ວິທີຄິດໄລ່ ່ ເວລາອອກມານໍາໃຊ້. ເຂົາເຈົ້າໄດ້ສັງເກດປະກົດການທໍາມະຊາດທີ່ຫມູນວຽນໄປມາເຊັ່ນ: ການຜັດປ່ຽນລະຫວ່າງກາງເວັນ ແລະ ກາງຄືນ, ການຜັດປ່ຽນຂອງລະດູການລະຫວ່າງອາກາດຮ້ອນ-ອາກາດຫນາວ ແລະ ອື່ນໆ. ທັງນີ້ກໍເພາະວ່າປະກົດການເຫຼົ່ານັ້ນມີການພົວພັນຢ່າງສະຫນິດແຫນ້ນກັບການດໍາລົງຊີວິດ ປະຈໍາວັນຂອງມະນຸດ. ອີງໃສ່ປະກົດການທໍາມະຊາດເຫຼົ່ານັ້ນ, ຄົນບູຮານ ຈຶ່ງໄດ້ຄິດໄລ່ເວລາຕາມ ການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງດວງຈັນ ແລະ ດວງຕາເວັນເປັນຫຼັກແລ້ວສ້າງເປັນປະຕິທິນຂຶ້ນດ້ວຍການແບ່ງເວລາ ອອກເປັນມື້, ເປັນເດືອນ, ເປັນປີ ແລະ ຫຼັງຈາກນັ້ນແບ່ງເປັນຊົ່ວໂມງ, ນາທີ ເຊິ່ງເປັນພື້ນຖານຂອງການ ກໍານົດເວລານັບຕັ້ງແຕ່ເວລານັ້ນເປັນຕົ້ນມາ.

    ວິທີການຄິດໄລ່ປະຕິທິນຂອງຄົນບູຮານມີ 2 ແບບຄືເບື້ອງຕົ້ນອີງໃສ່ການໂຄຈອນຂອງດວງຈັນເປັນ ຫຼັກໃນການຄິດໄລຊຶ່ງເອີ້ນວ່າ “ປະຕິທິນຈັນທະລະຄະຕິ". ໃນໄລຍະຕໍ່ມາເຂົາເຈົ້າ ໄດ້ອີງໃສ່ການໂຄຈອນ ຂອງດວງຕາເວັນເປັນຫຼັກໃນການຄິດໄລ່ເອີ້ນວ່າ “ປະຕິທິນສຸລິຍະຄະຕິ" ສ່ວນລາວເຮົາໃນສະໄຫມບູຮານ

    ກໍມີການປະດິດ ແລະ ນໍາໃຊ້ປະຕິທິນໃນຮູບແບບຈັນທະລະຄະຕິເຊັ່ນກັນ. ໂດຍກໍານົດເອົາເດືອນຫນຶ່ງມີ 29 ່ ຫຼື 30 ວັນ, ໃນນັ້ນມີເດືອນຂຶ້ນ 15 ວັນ ແລະ ເດືອນແຮມມີ 14 ຫຼື 15 ວັນ.

ສ່ວນການໃຊ້ສັກກະລາດ ໃນການບັນທຶກເຫດການທາງປະຫວັດສາດມີ 2 ຮູບແບບຫຼັກຄື: ພຸດທະສັກກະລາດ ແລະ ຄຣິດຕະສັກກະລາດ, ວິທີການນັບສັກກະລາດແບບພຸດທະສັກກະລາດໄດ້ກໍານົດເອົາ ປີພະພຸດທະເຈົ້າປະລິນິພານ(ຕາຍ) ເປັນປີຕັ້ງຕົ້ນພຸດທະສັກກະລາດ ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ “ພ.ສ". ວິທີການນັບ ສັກກະລາດແບບຄຣິດຕະສັກກະລາດກໍານົດເອົາປີທີ່ພະເຢຊູກໍາເນີດເປັນປີເລີ່ມຕົ້ນທໍາອິດຂອງຄຣິດຕະ ສັກກະລາດ ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ “ຄ.ສ", ສ່ວນເຫດການໃດທີ່ເກີດກ່ອນການກໍາເນີດຂອງພະເຢ "ປີກ່ອນ ຄ.ສ".

    ຖ້າສົມທຽບປີພຸດທະສັກກະລາດແມ່ນມີ ກ່ອນປີຄຣິດຕະສັກກະລາດ 543 ປີ. ເພື່ອຢາກຄິດໄລ່ ເຫດການໃດຫນຶ່ງກໍເອົາຈໍານວນປີນັ້ນບວກ ຫຼື ລົບອອກຕາມການຫຼຸດລືນນັ້ນ.

   ຕົວຢ່າງ: ຖ້າຢາກຮູ້ວ່າ ພຣະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ທີ່ຂຶ້ນຄອງອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງໃນປີ ຄ.ສ 1353 ຈະກົງກັບປີ ພ.ສ ໃດນັ້ນ ເຮົາກໍສາມາດຄິດໄລ່ໄດ້ດັ່ງນີ້: ປີ ຄ.ສ 1353 + 543 ຈະໄດ້ປີ ພ.ສ 1896.

   ຕົວຢ່າງ: ເຮົາຮູ້ວ່ານະຄອນຫຼວງວຽງຈັນສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ໃນປີ ພ.ສ 2003 ຖາມວ່າຈະກົງກັບປີ ຄ.ສ ໃດ? ເຮົາສາມາດຄິດໄລ່ໄດ້ດັ່ງນີ້: ປີ ພ.ສ 2003-543 ຈະໄດ້ ປີ ຄ.ສ 1460

    ນອກນັ້ນ ປະຕິທິນສາກົນຍັງກໍານົດເວລາອອກຢ່າງລະອຽດດັ່ງນີ້: 1 ເດືອນມີ 28-31 ວັນ, 1 ປີມີ 12 ເດືອນ, ຈະເທົ່າກັບ 365 ກັບ 6 ຊົ່ວໂມງ. ສະນັ້ນ ທຸກ 4 ປີໃດ ໃນເດືອນກຸມພາ ຈຶ່ງມີ 29 ວັນ (6 ຊ.ມx4= 24 ຊ.ມ) ຈຶ່ງເປັນປີ ທີມີ 366 ວັນ, 1 ທົດສະວັດເທົ່າກັບ 10 ປີ, 1 ສະຕະວັດເທົ່າກັບ 100 ປີ ແລະ 1 ສະຫັດສະວັດເທົ່າກັບ 1000 ປີ.